Planina Avala-grad Žrnov

Zašto je kralj Aleksandar I Karađorđević tako lako žrtvovao Žrnov ?

Zašto su kralju smetali ostaci grada koji Evlija Čelebija pominje kao jedno od šest najznačajnijih utvrđenja u Srbiji, a arheolozi tvrde da su se ljudi na ovom lokalitetu bavili rudarstvom još pre 4.000 godina? Drugi narodi poštuju svoju istoriju i srednjovekovne gradove cuvaju kao velike svetinje.
Odgovora nema i ta misterija nikad nije razjašnjena.

ŽRNOV ili ŽRNOVAN -SREDNJEVEKOVNI UTVRĐENO GRAD NA VRHU AVALE

Žrnov ili Žrnovan je bio srednjovjekovna tvrđava smeštena na najvišem vrhu Avale (511m nmv.).
Prisustvo Kelta na Avali je dokazano, pretpostavlja se da je na vrhu postojalo utvrđenje na čijim su osnovama kasnije Rimljani podigli osmatračnicu.
Bio je to, zapravo, višenamenski punkt. Za kontrolu puta, kontrolu prilaza Singidunumu i zaštitu rudnika koji su se nalazili na obroncima planine.
Kasnije su Srbi tu sazidali tvrđavu, koju su potom Osmanlije proširile i ojačale za potrebe napada na Beograd.

Nema dokaza da li je grad živeo u doba Vizantije, ali je gotovo sigurno da je prvo pravo utvrđenje podignuto u vreme despota Stefana Lazarevića.

Teško je u bilo čemu biti izričit, jer, nažalost, Avala nije dovoljno istražena.Čuveni putopisac Feliks Kanic zabeležio je da je na vrhu planine bila rimska osmatračnica na čijim su temeljima srpski carevi podigli Žrnov. Kad i koji vladari, nigde nije zapisano.

Najčešća verzija kako je grad dobio ime jeste po žrvnju, ali ne običnom, već za meljavu rude iz rudnika koji su postojali u podnožju.
Avala je pre turskog imena nosila naziv Žrnov.

Pogled na dobro očuvani stari grad

U gradu je prema legendi stolovao, u pjesmama opevani, Porča od Avale.

Ostaci utvrđenja su srušeni dinamitom 1934. godine da bi se na tom mjestu sagradio mauzolej Spomenik Neznanom junaku, čiji je autor bio vajar Ivan Meštrović.

Prošlost Žrnova

Pretpostavlja se da je na vrhu postojalo utvrđenje koje su izgradili Kelti na čijim su osnovama kasnije Rimljani da bi kontrolisali prilaz Singidunumu, ali i da bi zaštitili svoje rudnike koje su imali na obroncima Avale, podigoše osmatračnicu stotinjak metara ispod samog vrha.

Na mestu nekadašnje rimske utvrde, podigli su Srbi u srednjem veku utvrdu koju Osmanlije zauzimaju 1442.godine, ojačavši mu tada istočni i južni deo bedema.
Međutim već 1444.godine bivaju primorani Segedinskim primirijem na obnovu srpske despotovine i vraćanje utvrde Srbima. Među vraćenim gradovima pored Golupca, Kruševca i Novog Brda, našao se i Žrnov.

Arhitekt Đurđe Bošković uspeo je skicira, izmeri i opiše tvrđavu koliko je mogao, između eksplozija.

Posle smrti Janoša Hunjadija i Đurđa Smederevca 1456.godine Osmanlije ponovno kreću na Srbiju i 1458.godine zauzimaju Žrnov u pokušaju da osvoje Beograd, što im ne polazi za rukom.

Posle toga Hodi paša proširuje tvrđavu dodatnim bedemom i suvim šancem stvorivši od Žrnova tvrđavu za uznemiravanje Beograda koji se nalazio u mađarskim rukama.

Hodi-paša je obnovio srednjovekovni grad 1442. i 1458. posle neuspelog napada na Beograd. „Od ruševina srednjovekovnog gradića Žrnova, koji dobi ime Avala, Turci podigoše pravu razbojničku kulu, olovom pokrivenu. Odatle su gospodarili beogradskom okolinom, koju behu gotovo opustošili”.* I taj turski grad pominje se u starim srpskim pisanim spomenicima: godine 1515. maja 6. „razbi Balilь begь Janoša herdeljskoga vojevodu podь Havalomь”.**

Izgled utvdrđenja Žrnovo - 193 neposredno pre unistenja

Od ove uloge tvrđave odnosno imena Havala, što znači smetnja, koji su mu Osmanlije dale cela planina je dobila ime Avala.

Mađari su 1515.godine pokušali zauzeti Žrnov uz pomoć artiljerije, ali se taj njihov pokušaj okončao potpunim porazom i gubitkom teške artiljerije. Sa padom Beograda 1521.godine Žrnov počinje gubiti svoj strateški značaj.

Ne zna se do kada se tačno u Žrnovu nalazila vojna posada, ali se pretpostavlja da je utvrda napuštena u XVIII veku od kada je prepuštena zubu vremena.

Srednjovekovni grad Žrnov, crtež Feliksa Kanica. 19 vek.

Žrnov se sastoji od:

Skica plana srednjovekovnog utvrđenog grad Žrnov

* Gornjeg grada, koji predstavlja srpsku tvrđavu sa malim osmanlijskim proširenjem (1442.)
* Donjeg grada, koji sačinjava bedem koji prati oblik padine i nadovezuje se na Mali grad oko koga se nalazi suhi šanac (poslije 1458.)

Pretpostavljeni iygled grada prema istoričaru Damjanoviću

Mali grad ima osnovu izduženog pravilnog petougla koji se prostire pravcem severozapad-jugoistok koji odgovara položaju današnjeg spomenika Neznanom Junaku.

Ceo severozapadni bedem zapravo predstavlja jaka utvrđena kula, oblika nepravilnog polukruga, koja je zapravo glavni štit, pošto je okrenuta niz greben ka najlakšem prilazu utvrdi, koji odgovara današnjem stepeništu koje spaja stub sa barjakom sa samim spomenikom.

Srednjovekovni grad Žrnov, crtež Feliksa Kanica

Od te jake kule se bedemi polako šire prema vrhu na kojem se nalaze dve polukružne kule jedna naspram druge.Odatle se bedemi polako sužavaju do ravnog jugoistočnog dela bedema, na čijoj se sredini nalazi polukružna kula, dok se u južnom temenu petougla nalazi četvrtasta kula-kapija.

Razvoj Žrnova

Najstariji deo Žrnova predstavlja Mali grad bez dve kule na jugoistočnom bedemu. Podignut je u srednjovekovnoj Srbiji, ali se ne može bliže odrediti doba njegove gradnje.

Hodi paša 1442.godine ojačava istočni bedem od polukružne kule do jugoistočnog bedema, dodavši polukružnu kulu na sred jugoistočnog bedema i četvrtastu kula-kapiju na južnom kraju bedema.

Posljednju fazu izgradnje Žrnova predstavlja dodavanje bedema i kopanje suvog šanca oko celog grada koje se odigralo nakon 1458.godine.

Pogled sa tvrđaveŽrnov na Šumadiju

Bedem koji opasuje i formira Donji grad počinje od jake kule na jugozapad i pravi polukrug ka jugu da bi se potom dodatno izdužio ka jugoistoku prateći padinu, nakon čega se okreće i gotovo pravocrtno ide na sjeverozapad dok se ne spoji s bedemom Malog Grada.
Oko cele tvrđave se nalazi suvi šanac koji po obliku prati spoljnu liniju bedema.
Ulazna kapija u tvrđavu smeštena je na najjugozapadnijoj tački bedema odnosno na sredini polukružnog dela.

Dve bočne kule grada Žrnova koji je zauzimao kompleks od 3500m/2

Dosta dobro očuvani ostaci grada su 1934.godine dignuti u vazduh da bi se na vrhu Avale podigao spomenik vojnicima poginulim u Prvom svetskom ratu. Kompleks spomenika Neznanom Junaku podignut je po nacrtima vajara kraljevine Jugoslavije Ivana Meštrovića.

Unutrašnjost utvrđenja Žrnov pred miniranje

RUDARSTVO

Avala je od najranijih vremena bila privlačna, ali su to nisu bili turisti već naši istraživači prirodnih blaga, prosto rečeno – rudari. Ne zna se tačno ko je prvi počeo i kada su otvoreni prvi rudnici ispod Avale , ali se zna da su tu od davnina, iskopavane razne važne rude – olova, srebra i gvožđa, cinobarit i živa.

Prvi poznati rudari bili su Skordisci, mešavina Srba i jednog keltskog plemena, koje su privukla bogata nalazišta raznih ruda. Vešti i u obradi metala i kovanju , oni su dugo eksploatisali rudu ispod Avale, a veruje se i da su baš oni podigli prvu tvrđavu na njenom vrhu.

I danas Avalu pohode oni kojima je zanimljiva istorija rudarstva, tragači za plemenitim metalima i arheolozi amateri, koji se nadaju da će na njenim padinama i oko spomenika pronaći vredne arheološke ostatke.

SPOMENIK NEZNANOM JUNAKU srpskom vojniku PODNO UTVRĐENJA ŽRNOVO

Ispod zidina srednjovekovne srpske tvrđave Žrnov na Avali, 1915. godine, poginuo je petnaestogodišnji dečak. Sahranili su ga Nemci i na drvenom krstu napisali: „Ein unbekannter serbischer soldat.“

„Posle oslobođenja meštani obližnjeg sela podigli su spomenik od kamena na kom su urezane reči:
“Ovde počiva nepoznati srpski vojnik“.

Spomenik nepoznatom srpskom vojniku na Avali 1930,

NEZNANI JUNAK NA AVALI – SRPSKI VOJNIK

Šta se danas pouzdano može reći o identitetu i sudbini mladog vojnika

Nimalo slučajno, mi smo „zaronili“ u list Vreme, koji je izlazio između dva rata i bio jedna od najčitanijih novina onog doba. Tadašnji izveštači bili su prisutni kad je došlo vreme da posmrtni ostaci neznanog junaka budu premešteni iz starog groba i postavljeni u mauzolej. I oni se prvo poklanjaju časti i viteštvu koje je onda vladalo, jer je iznad pokojnika bio natpis na nemačkom da tu „počiva nepoznati srpski vojnik.“

„Gore, ispod starog avalskog grada, (misli se na Žrnov) čobani su odavno kitili cvećem bezimeni grob“, beleže tadašnji reporteri. „Bezimeni srpski vojnik bio je sitan čovek, skoro nežan. Niko mu nije video žive oči, ni živo telo, ali meštani Belog potoka sećaju se kad je poginuo, mlad, u srpskoj uniformi.“

Uvodeći nas u priču o Neznanom junaku, potpisnik teksta Ante Matekalo objašnjava da grobnica nikada nije ni kopana. Pod jednom avalskom osmatračnicom pala je granata i našla svoj „plen“ u odredu koji se povlačio. Na tom mestu poginuo je i ovaj vojnik, mlad, tek ubačen u stroj.

Kako se to moglo znati?

Iskusni novinar našao je Svetozara Vićentijevića, prekaljenog ratnika koji je prvi pronašao grob na Avali.

Znam pouzdano da je bio iz Sedmog puka Drugog bataljona Dunavske divizije – govorio je Vićentijević za Vreme. - Dok su svi stariji vojnici imali oko vrata amajliju na kojoj su ubeležene vojničke oznake i pukovska obeležja, mlađi, koji su dolazili da popune čete umirali su bezimeni.

Vrlo mala lobanja i kostur srednje veličine, ukazivali su je da je u pitanju dečak - ratnik. To je potvrđivalo i odsustvo ratničke značke s imenom i oznakom jedinice, jer se zna da su dečaci-vojnici ostali bez značke!

Posle rata brojne majke, očevi i rođaci tumarali su Avalom između grobova tražeći najmilije.

Tako su mnogi olakšali svoj bol, makar potajno verujući da je baš ispod tog, nepoznatog groba, sahranjen neko njima toliko drag...

Na Avali je u ono vreme ostala samo čobanska priča, jer su oni videli kad ga je neprijatelj sahranjivao, a govoraše da je bio „mlad i lep“ čovek.

Preciznost je, ipak, važnija od predanja, pa ostaje istorijska činjenica da je 23. novembra 1921. godine odlučeno da se komisijski pregleda grob ovog vojnika.

- Nije trebalo dugo kopati – beleži Matekalo. - Prvo su se ukazali delovi granate. Hiljade ovakvih granata padalo je na srpsku vojsku. Težina – 10,3 kilograma. Ali, ova je ležala kao jastuk na grobu Neznanoga. Lobanja se odmarala na čeliku.

Posebno potresan deo priče je onaj na kojem su očevici shvatili da je ceo levi deo grudnog koša nesrećnikov raznesen granatom, pa je zabeležena i reakcija jednog od Belopotočana koji je prisustvovao ovom nesvakidašnjem, tužnom skupu: „Ovom ratniku neprijatelj nije mogao srce da sahrani!“

Ono je ostalo razneto negde na Avali...

Prsti su držali municiju, kojom se naša vojska snabdevala od 1908. godine. Opasač je obavijao struk kojega više nije bilo, a kaiševi (uprtači) padali su preko desnog ramena. Na dnu grobnice nalazile su se cokule, a one nisu mogle da budu ničije nego srpske...

Teške cokule pretvarale su noge u žive rane, a vezivane su ponekad, baš kao i u ovom slučaju, telegrafskom žicom. Ratne 1915. godine bilo je i takvih veza, a kad su članovi Komisije pronašli cokule, odagnana je i poslednja sumnja da je Neznani bio – srpski vojnik.

Upleten u kostur, pronađen je novčanik sa tri stara srpska dvodinarca sa likom kralja Petra i jedan groš. Tu je bilo i jedno parče hartije, zbog kojeg su nastala mnoga predanja i legende, jer je to, navodno pismo upućeno najdražima.

Međutim, gospodin Andonović je, posle svih stručnih analiza, zaključio da je nemoguće sa njega razaznati bilo koju reč, a hartija je formatom čak podsećala na jednu od novčanica onog doba.

VANDALIZAM KRALJA ALEKSANDRA I I TAJNE AVALE

Planina Avala, oko 16 kilometara od Beograda, sve više privlači ljude naklonjene istoriji i misterijama. Iako bi se reklo da u Spomeniku neznanom junaku nema ničeg misterioznog, najviše ih intrigira upravo ova lepa građevina na vrhu planine, mauzolej podignut pre 72 godine - na mestu gde se nekada bio branik Beograda, srednjovekovni utvrđeni grad Žrnov, zvan i Žrnovan.

Kralj Aleksandar I Karađorđević u Žrnovu

Mesto je bilo veoma cenjeno u epohi traganja za nacionalnim identitetom jugoslovena pa ga je jednom prilikom posetio čak i Kralj Aleksandar I Karađorđević

Tragovi srednjovekovne tvrđave još bili vidljivi, kad je kralj Aleksandar Karađorđević 1934. godine odlučio da "raščisti teren" [?] da bi na tom platou bio izgrađen kompleks Spomenika neznanom junaku, delo vajara Ivana Meštrovića.

Poged na cetvrtastu kulu kroz spoljnu kapiju

Ostalo je zabeleženo da se neko usudio da kralju prigovori što je srušio utvrđenje koje su podigli srpski vladari. Suveren je na to odgovorio da je mislio da su grad podigli Turci, a ne srpski vladari i da je zato naredio rušenje. [?]


Fotografije iz Vojnog muzeja na Kalemegdanu pokazuju izgradnju spomenika Neznanom junaku, ali otkrivaju i svu simboliku koju nose masonske građevine.
Autor spomenika bio je Ivan Meštrović, čovek koji je bezbroj puta pominjan kao mason.

Meštrović je bio izuzetno visoko kotiran u očima kralja Aleksandra Karađorđevića, tako da je njemu bila prepuštena gradnja nekoliko kapitalnih spomenika koji su označavali ne samo ondašnji Beograd, već i predratnu Kraljevinu Jugoslaviju.

Dakle, imao je odrešene ruke, novac i moć da radi baš po svojim egoističkim estetskim, simboličkim, ali i kriterijumima sa kojima je i sam kralj bio saglasan.

U to vreme u Evropi su nicali slični spomenici, i to je bio jedan od načina da se oda pošta ljudima koji su poginuli tokom Prvog svetskog rata. Slični monumenti nastajali su, otprilike u isto vreme i u Pragu i Parizu.

Aleksandar I obilazi "lokaciju" A koliko je sve to bilo osiono, govori i podatak da je jednom dugme za aktiviranje mina pritisnuo tada desetogodišnji mladi Knez Aleksandar, sin kneza Pavla ( u sesiru na slici) koji je danas često u Beogradu i sigurno se seća ovog nezaboravnog varvarskog dela njegovog strica.

I bi tako, kraljeva volja je ispunjena. Niko drugi se nije ni pitao.

Ostaci Žrnova su minirani, teren potpuno raščišćen i više nije bilo nijednog kamena, koji bi podsećao na prve temelje ovoga slovenskog i srpskog utvrdjenja od od pre dva milenijuma.
U želji da se maksimalno ubrza izgradnja mauzolej, rešeno je i da se tvrđava sruši eksplozivom. Rušenje su obavili mineri inženjerijske čete jugoslavenske vojske 18. i 19. aprila 1934. godine, u tri serije eksplozija.
Ova neobična "arheološka" metoda otkrila je, pre posljednjeg miniranja, sloj iz rimskog razdoblja. Tu je između ostalog nađena i cisterna s pitkom vodom kao i peć za pečenje hleba. Arhitekt Đurđe Bošković uspeo je skicira, izmeri i opiše tvrđavu koliko je mogao, između eksplozija.

Prvo miniranje. Drugi narodi poštuju svoju istoriju i srednjovekovne gradove cuvaju kao velike svetinje

Zašto je kralj Aleksandar I tako lako žrtvovao Žrnov - pitanje je na koje već godinama mnogi pokušavaju da nađu odgovor?

Jedino logično objašnjenje je da je Aleksandar I kao “jugoslovenski “, a ne srpski kralj morao da se i ponaša u tom stilu, pa je tako “jugoslovenstvo” simbolizovano u “Karijatidama” – kamenim skulpturama žena u narodnim nošnjama iz šest Banovina kraljevine Jugoslavije, a spomenik Novom svetskom poretku napravio u obliku piramide.

Posle prvog miniranja tvrdjava jos uvek odoleva!

Tako simbolu srpstva - starom gradu Žrnovu nije bilo mesta, te je uklonjen. Manijakalna opsesija jugoslovenstvom Aleksandra I je pobedila i za nju nema istinskog opravdanja.

Sravniti sa zemljom takav jedan, dragocen i jedinstven, istorijski spomenik - radi drugog koji je mogao biti podignut i na nekom drugom mestu, na vrhovima ili u podnožju Avale , predstavljala je ne samo za istoričare i arhitekte, nego i SPC pravi skandal u to vreme, a pogotovo iz današnje perspektive.

Nakon drugog miniranja Utvrdjenje Zrnovo je pokleklo
Proces uklanjanja i poslednjih ostataka starog grada Žrnova, budno je pratio kraljev ađutant puk. Ninković

U putopisima Evlije Čelebije, Žrnov je važio kao jedno od šest najznačajnijih utvrđenja u Srbiji. Zato je njegov nestanak sa lica zemlje izazvao uistinu veliko uzbuđenje u javnosti, tim veće jer je to nedelo - kako se smatralo - bila zamisao samog kralja. Sve je izvedeno u potpunoj tišini, o tome nije smelo da se priča, nije se pisalo, čak se i na čaršijske priče o tome gledalo kao na antidinastičku propaganda .

Svašta se pričalo i pretpostavljalo, još tada su pominjani masoni, koji su u svemu tome imali udela. Dva dana je trajao taj skandalozni čin rušenja zidina starog utvrdjenja.

Tri puta su mineri postavljali eksploziv, ispod svih zidina, sve dok od zidina grada nije ostao samo kamen na kamenu. Tome je prisustvovao lično kralj Aleksandar I koji se čak i fotografisao.

A koliko je sve to bilo osiono, govori i podatak da je jednom dugme za aktiviranje mina pritisnuo tada desetogodišnji mladi Knez Aleksandar, sin kneza Pavla koji je danas često u Beogradu i sigurno se seća ovog nezaboravnog varvarskog dela njegovog strica.

Žrnov je važio kao jedno od šest najznačajnijih utvrđenja u Srbiji.
Zato je njegov nestanak - nedelo.

Tek podignuti kameni spomenik palim junacima, odjednom je izgledao nedovoljno reprezentativan, i nedostojan veličine države. Ali i žrtvi, podnesenih za njeno stvaranje.

Kralj Jugoslavije i Veliki majstor 33. stepena Aleksandar I
dolazi na početak miniranja starog srpskog utvrdjenja Žrnova

Misao o potrebi za velikim spomenikom tokom narednih decenija potpuno je obuzela Kralja i njemu bliske ljude, i on donosi odluku da se prihvati ideja - nacrt Hrvata Ivana Meštrovića o mauzoleju na vrhu Avale. Pristupilo se izradi projekta spomenika bez imalo obzira što se na istom tom vrhu nalazi tvrđava - grad Žrnov.

OSIGURAVANJE PRAZNOG PLATNA za Meštrovićevo "REMEK DELO"

Grad i spomenik su srušeni, materijal prebačen u podavalsko selo Beli Potok, a na goloj steni podignut je današnji spomenik Neznanom junaku Mestrovic je konacno dobio svoje BijELO PLATNO .

Plan luksuznog spomenika je nacrtan kao da se radi o potpuno golom vrhu planine, te je donesena odluka o rušenju tvrđave. I stari spomenik s prostornim krstom morao je biti srušen, jer se našao u podnožju zamišljenog monumentalnog " stubišta i kvario ambijentalnu cjelinu - kao i općti dojam grandioznosti".

Pogled na SPOMENIK i Pocetak radova na Mestrovicevom zdanju.

Grad i spomenik su srušeni, materijal prebačen u podavalsko selo Beli Potok, a na goloj steni podignut je današnji spomenik Neznanom junaku Mestrovic je konacno dobio svoje BELO PLATNO .

Nedgledanje radova - Nerasvetljena tajna kralja Aleksandra

Radovi su se obavljali u čak tri smene dok je na realizaciji ovog projekta radila
i teška parna mehanizacija

Zašto je kralju Aleksandru zasmetala ta celina, pitanje je na koje, evo već godinama, pokušavam da nađem odgovor - govori istoričar Radovan Damjanović. - Ima tu raznih pretpostavki, mnogo toga nije lako proveriti.
Pominju se čak i masonske organizacije koje su u svemu imale udela. Pitanje je zašto je tek podignuti spomenik na Avali palim junacima odjednom postao nereprezentativan. Ima li ikakvog smisla ozbiljno razmišljati o nekakvim pričama da je to bio početak realizacij plana o uništenju glavnih istorijskih tačaka u Srbiji. Možda ima, a možda i ne.
Ali, ako se uzme u obzir činjenica da je samo nekoliko meseci posle rušenja Žrnova kralj ubijen u Marseju i da je time njegova uloga kao vladara stavljena pod lupu, onda možda neke priče i imaju smisla.

Polaganju kamena temeljca za mauzolej prisustvovao je i kralj Aleksandar

Polaganju kamena temeljca za mauzolej prisustvovao je i kralj Aleksandar

Tokom popodneva, na Vidovdan, 1934. godine, Viteški kralj Aleksandar I Karađorđević Oslobodilac stigao je na Avalu.U pratnji pet ađutanata, kralj je obišao spomenik, a potom svečano otvorio spomenički kompleks Neznanom Junaku na Avali.

Кralj Aleksandar Karađorđević је otpočeo ceremoniju držeći srebrni čekić u ruci, а srebrni čekić spada među osnovne simbole alatke kod masona. Štaviše, u skladu sa simbolima slobodnih zidara, čekić je jedna od osnovnih alatki, pa čak i kada mason umre, odnosno, kako to kažu njegova "braća", kada "ode na večni istok", za njega se kaže i kako je "ostavio čekić".

Potpisana povelja smeštena je zatim u stakleni tubus zajedno sa srebrnim čekićem
i položena u temelje spomenika.

Tako je, na specifičan način, kralj posredno dao do znanja o svojoj masonskoj pripadnosti, kao i o simboličkoj slobodnozidarskoj crti koja je imala za zadatak da obeleži i sam budući spomenik.

To nije bilo sve, jer fotografija beleži još jedan, veoma bitan detalj koji je prethodio događaju. To su menzura sa uljem, posuda sa vinom, kao i srebrni čekić i kamen temeljac, koji su ceremonijalno na bezmalo isti način bili deo protokola kada su polagani kameni temeljci za Kapitol u Vašingtonu, kao i Kip slobode u NJujorku, spomenici koji su već dobro poznati i tipični simboli svetske masonerije.

Doduše, ovog puta se ne vidi da li je tu bila i posuda sa žitom, koja je redovno simbolički prisutna u ovakvim prilikama. Sve je to bio deo tzv. konsekracije, poslova koji prethode prvom ritualnom radu

Od starog spomenika ostao je samo krst koji leži u porti crkve u Belom Potoku. Od Žrnova ni kamen na kamenu. Ni trag. Kao da ga nikad i nije bilo.

Krst sa prvog spomenika u porti crkve u Belom potoku

Rušenjem starog utvrdjenja i pravljenjem ravnog platoa na vrhu Avale, Meštrović je dobio svoje “veliko belo platno” koje je tražio. Njegov nacrt, koji je pre gradnje prikazan dvorskoj publici kao originalno delo, predstavlja zapravo nešto izmenjenu kopiju grobnice Persijskog cara Kira.

U avalsku piramidu uzidano je 4.000 kubika obrađenog kamena koji je železnicom dovožen iz “Primorske” banovine. Ceo kompleks je završen 1937. u septembru, a otvoren na najveći srpski praznik Vidovdan 28.juna 1938. godine.

Grobnica Kralja Kira

Spomenik Neznanom Junaku na Avali .
Autor: Ivam Mestrovic

Kralj Aleksandar I to nije dočekao. Samo nekoliko meseci posle početka gradnje ovog mauzoleja – piramide ubijen je u Marselju, 9. oktobra 1934. godine - priča Radovan Damjanović koji je pokušao da da odgovor i još uvek istražuje misteriju izgradnje i rušenja starog srpskog grada Žrnova, Avale i masona, koji su u vreme kraljevine Jugoslavije srpsku prestonicu Beograd, smatrali svojim značajnim uporištem.

Avala - "znak" ispred Spomenika Neznanom Junaku

U knjizi "Žrnov, srpski Avalon", Damjanović konstatuje i pita, s vrlo interesantnim zaključkom: "Srpski prostor posebno oko Beograda je prepun brda, zašto se spomenik nije zidao na praznim planinskim vrhovima, ili je to, jedna od akupunkturnih tačaka srpske zemlje koje ne smeju da ostanu nepokrivene!?"

Polemike oko toga zašto je kralj Aleksandar porušio jedno od najvrednijih srednjovekovnih utvrđenja u Srbiji povedu se među istoričarima tek povremeno, i to više interno, u kancelarijama. Javnih rasprava nikad nije bilo. Većina istoričara i sada se ponaša po onoj narodnoj "za prosutim mlekom džaba je žaliti".

Ima i onih koji gotovo da opravdavaju taj potez, obrazlažući da je besmisleno osuđivati kralja za tako nešto, jer je teško sa današnjeg stanovišta i današnjim kriterijumima meriti nešto što se zbilo pre nešto više od sedam decenija.

- Takav stav nekih mojih kolega je nedopustiv - kaže istoričar Radovan Damjanović, koji već godinama pokušava da reši zagonetku zašto je srpski suveren srušio Žrnov. - Sravniti sa zemljom čitav grad, čiji temelji datiraju još iz antike, bedemi iz ranog srednjeg veka, utvrdu koja je u putopisima nabrojana kao jedna od šest najznačajnijih u Srbiji, skandal je svoje vrste.

Tim je veći što je tako nešto uradio lično kralj, u tišini.

O tome nije smelo da se priča, nije se pisalo, čak su i čaršijske priče na tu temu zaustavljane.
Nije Aleksandar smeo da sebi da tolika ovlašćenja da gde god prstom upre, tamo mora da se ruši. Ne kažem da sada treba oko toga da se vode polemike, ali bi bilo dobro, zarad javnosti i zarad pokolenja kojima ostavljamo kulturnu baštinu u nasleđe, da nadležne institucije zauzmu stav, da se taj nepostojeći grad na osnovu postojećeg materijala obradi, uvede u kataloge, jednostavno da mu se da mesto koje i zaslužuje.
Ovako ispada kao da je potpuno u redu što je nestao tim vandalskim činom, kao da je sasvim normalno da minama uništavamo stare gradove i da to možda može i dalje da bude praksa.

Pogled na Spomenik Neznanom [srpskom] junaku na Avali [ Žrnovu]

Spomenik Neznanom Junaku na Avali

U srpskoj javnosti postoji i danas jaka odbojnost prema kompleksu na Avali, kao što je u Crnoj Gori velika polemika oko rušenja stare Kapele na Lovćenju i dizanja mauzoleja Njegošu, gle čuda istog projektanta Meštrovića!
Postoji dostastručnih mišljenja da to masonsko ruglo i imitaciju mauzoleja persijskog kralja Kira, treba što pre ukloniti. Jer, Kralj Aleksandar I. koji ga je započeo napustio je ovaj svet, pre nego što je sa “braćom masonima” stigao da ovo delo svečano otvori, a umiranje Srbije nastavlja se i tog 28. juna 1938. na Vidovdan.

Njegosev Mauzolej na Lovcenu

Njegosev Mauzolej na Lovcenu Autor: Ivan Mestrovic [ ocito]

Dva puta su u poslednjih sto godina detonacije potresale Avalu. Dva puta su meštani podavalskih sela mislili da se planina ruši na njih i oba puta je ovo "brdo kraj Beograda" ostajalo bez vrednih prepoznatljivih obeležja.

Prvi put kada je minama uništen srednjovekovni grad Žrnov, drugi kada su NATO agresori bombardovala toranj.

 

Konačno pitanje zašto je vrh Avale toliko zanimljiv bioenergetičarima i Ufolozima?

Spomenik Nezannom Junaku na Avali

Njegosev Mauzilej na Lovcenu

" Pitanje zašto na tom terenu prepunom brda, Meštrovićev pseudoegipatski pseudohram nije podignut na nekom od “praznih” planinskih vrhova niko nije ni postavio, kamoli na njega odgovorio.

Izgleda, da Avala, čiji su svi slojevi sećanja osim meštrovićevskog i aleksandrovskog morali biti srubljeni, te iskonski Kalemegdan – srce grada verovatno starijeg i od Jerihona (posle podizanja Meštrovićevog spomenika “Pobedniku” Srbi više nikad nisu pobedili) – i Lovćen, u kome su Srbi sa katuna Crne Gore videli svetu planinu – tri akupunkturne tačke srpskih zemalja – jednostavno nisu smele ostati nepokrivene.

Vera zatočnika Novog svetskog poretka (Novus ordo seclorum sa američkih novčanica) u simbole i magiju, poput svih lažnih religija tražila je nekrofilnu i krvnu žrtvu – u našem slučaju, i jednu i drugu proistekle iz poništenja istorije kao dela više promisli u kome ljudi, pa i kraljevi, žreci ili veliki meštri, samo sudeluju." Radovan Damjanović

Kada malo bolje pogledam Mestar Mestrovic i nije bio tako unikatan niti toliko genijalan da bi se zbog njegovih "dela" rusila jedna svetinja.