Ako postoji samo jedna činjenica, koja svakoga ko ozbiljno proučava istoriju
Hrišćanstva mora ostaviti zapanjenim, onda je to skoro potpuno odsustvo bilo
kakvih dokumenata vezanih za čoveka čije ime ova velika internacionalna religija
nosi - Isus Hrist. Znamo o njemu samo ono što je zapisano u jevanđeljima Novog
Zaveta, što je prakticno ništa; pošto ove knjige, iako opširne u svojim opisima
čuda koji su vezani za njega, nam ne daju nikakve informacije o njemu kao osobi,
i posebno o njegovom poreklu. Imamo mi, u jednom od četiri kanonizaovana
jevanđelja, dugačku genealogiju koja traga za njegovim korenima od Josifa, muža
Isusove majke, pa sve do Adama! Ali ja sam se uvek pitala od kakve je ovo uopšte
važnosti za nas, kada nam je eksplicitno rečeno da Josif nije imao nikave veze
sa rođenjem Deteta. Jedno od mnogih apokrifnih jevanđelja (odbijenih od strane
Crkve) pripisuje očinstvo nad Isusom jednom rimskom vojniku, koji se odlikovao
svojom hrabrošću, i koji je zbog toga nazvan “Panter”. Heckel se poziva na ovo
jevanđelje u jednom od njegovih studija o ranom Hrišćanstvu. Ipak, prihvatanje
takvih dokaza ne bi u potpunosti rešilo jako bitno pitanje vezano za Hristovo
poreklo, pošto nam nije rečeno šta je njegova majka Marija bila. Jedno do
kanonizovanih jevanđelja nas uči da je ona bila ćerka Joakima i Ane, i ako je
Ana prošla doba materinstva, drugim rečima, i ona je morala biti rođena nekim
čudom, ili je možda bila dete koje su Ana i Joakim usvojili u svojim starijim
danima, što opet, teško da raščišćava stvari.
Ali postoji nešto što nas
još više zbunjuje. Anali jednog važnog manastira sekte Esena, koji se nalazi
samo tridesetak kilometara od Jerusalima, su nedavno otkriveni. Ovi anali se
bave periodom koji datira od početka prvog veka pre Hrista, do druge polovine
prvog veka nove ere, i oni upućuju, sedamdeset godina pre njegovog rođenja, na
velikog Inicijata ili duhovnog Vođu - “Učitelja Pravde” - čiji se evntualni
povratak očekuje. O izvanrednoj Isusovoj karijeri, o njegovim nebrojenim
čudesnim lečenjima, o njegovim učenjima tokom pune tri godine među narodom
Palestine, o njegovom trijumfalnom ulasku u Jerusalim, tako savršeno opisanim u
kanonizovanim jevanđeljima, o njegovom suđenju i raspeću (koje su, po
jevanđeljima, pratili zemljotresi, pomračenje neba na tri sata i sl.), o svemu
ovome, ne govori niti jedna jedina reč u zapisima ovih asketa, značajnih
religijskih ljudi koje bi sigurno zainteresovali takvi događaji. Čini se, po
ovim “Pergamentima Mrtvog Mora” (preporučujem svima koji su zainteresovani John
Allegro-vu studiju na engleskom) da, ili sam Isus nije ostavio nikakav utisak na
religiozne umove svog vremena, kao što su, željni mudrosti i dobro informisani,
asketi iz manastira izgleda bili, ili… da on, prosto, nije nikad ni postojao.
Koliko god uznemiravajući ovaj zaključak bio, on mora biti stavljen pred
javnost, a naročito pred hričćansku javnost, u svetlu nedavnih
otkrića.
Sa dužnim poštovanjem prema hrišćanskoj crkvi, ipak, za
Hrišćanstvo kao istorijsku fenomen, i uloga koju je ova religija igrala na
Zapadu i u ostatku Sveta, ovo pitanje nema neku naročitu važnost, kao što to
izgleda u početku. Pa čak i da je Isus postojao i propovedao, on ipak nije bio
pravi osnivač Hrišćanstva, onakvim kakvo se ono danas predstavlja Svetu. Ako je
zaista živeo, Isus je bio čovek “van-vremena” čije kraljevstvo (kao što je on,
sudeći po jevanđeljima, rekao Pilatu) nije bilo “od ovog Sveta”, čovek čija je
svaka aktivnost i svako učenje bilo usmereno da otkrije, onima koje ovaj Svet
nije zadovoljavao, spiritualni put putem kog su oni mogli pobeći iz njega, i
pomoću kojeg su mogli pronaći, u njihovom sopstvenom unutrašnjem Raju, u ovom
“Kraljevstvu Boga” koje je u nama, Boga “duhovnog i istinitog”, kog su tražili
bez da to znaju. Ako je zaista postojao, Isus nikad nije ni sanjao o osnivanju
ovozemaljske organizacije (a posebno ne političke i finansisjke organizacije)
kakva je hrišćanska Crkva jako brzo postala. Njega politika nije interesovala. I
bio je tako žestok protivnik uplitanja novca u duhovne stvari da su neki
Hrišćani, ispravno ili pogrešno, videli u njegovoj mržnji prema bogatstvu
argument koji je dokazivao, nasuprot učenju svih hrišćanskih Crkvi (osim,
naravno, onih kao što su Monofiziti, koji apsolutno poriču njegovu ljudsku
prirodu), da on nije bio jevrejske krvi. Istinski osnivač istorijskog
Hrišćanstva, Hrišćanstva kakvim ga mi znamo u praksi, pošto je igralo, a i danas
igra ulogu u istoriji Zapada i čitavog Sveta, nije bio Isus, o kome ne znamo
ništa, niti njegov učenik Petar, o kome znamo da je bio Galilejac i običan ribar
po pozivu, već Pavle iz Tarsusa, koji je bio Jevrejin, po odgoju i po naravi, i
čak štaviše, bio je pismen i učen Jevrej, kao i “rimski građanin”, na isti način
kao što su to mnogi jevrejski intelektualci danas francuski, nemački, ruski ili
američki građani.
Istorijsko Hrišćanstvo, koje uopšte nije “van vremena”,
već uveliko “u vremenu”, je delo Savla (Saula), nazvan Pavle, to jest, delo
Jevreja, isto kao što će i Marksizam to biti, dve hiljade godina kasnije. Hajde
da proučimo karijeru Pavla iz Tarsusa.
Savle, nazvan Pavle, je bio Jevrej
i pri tom, i ortodoksni i učeni Jevrej. Jevrej nadahnut svešću o svojoj rasi i o
ulozi koju “izabrani narod” mora, prema Jahveovom obećanju, igrati u Svetu. Bio
je učenik Gamaliela, jednog od najpoznatijih jevrejskih teologa tog vremena,
teologa Fariseja, upravo one škole protiv koje se, prema tvrđenju jevanđelja,
Prorok Isus, koga je hrišćanska Crkva kasnije uzdigla do ranga Boga,
najnasilnije borio na račun njihovog ponosa, njihove dvoličnosti, njihove prakse
teološkog cepidlačenja i stavljanja slova jevrejskog zakona iznad sopstvenog
duha - iznad, u najmanju ruku, onoga za šta je on verovao da je njihov duh; na
osnovu ovoga možemo pretpostaviti da je Savle bio tipični Farisej. Povrh toga (i
ovo je od krucijalne važnosti) Savle je bio edukovan i svestan Jevrejin rođen i
odgojen van Palestine u jednom od onih gradova rimske Male Azije koja je
nasledila helensku Malu Aziju, ali je zadržala sve svoje najbitnije
karakteristike: Tarsus, gde je grčki jezik bio lingua franca , gde je poznavanje
latinskog bilo u velikom porastu, i gde su se mogli sresti svi predstavnici
različith naroda Bliskog Istoka. Drugim rečima, on je već bio “geto” Jevrej koji
je pride imao i intimno znanje o jevrejskoj tradiciji, i razumevanje sveta goja
(ne-Jevreja) koje se kasnije pokazalo od neprocenjive važnosti. Nesumnjivo je
mislio, kao svaki dobri Jevrej, da goj postoji samo da bi njim dominirao i da bi
ga eksploatisao “izabrani narod”, ali je on razumeo ne-jevrejski svet mnogo
bolje nego većina Jevreja u Palestini, u društvenoj sredini koja je izrodila
najranije vernike u novoj religijskoj sekti koju je on lično transformisao u
Hrišćanstvo kakvo nam je danas poznato.
Znamo iz “Apostolskih Akata” da
je Savle u početku žestoko progonio ovu novu sektu. Na kraju krajeva, zar nisu
njene pristalice prezirale jevrejski Zakon, u strogom smislu te reči? Zar nije
čovek kog su oni priznali za svog vođu, i za kog su rekli da je ustao iz mrtvih,
taj Isus, koga Savle lično nikad nije video, dao primer nepridržavanja Sabata,
nebrige za dane posta, i ostalih vrednih osude prekoračenja pravila života od
kojih Jevrej nikad ne sme skretati? Čak je rečeno da je misterija, koja nije
mogla značiti ništa dobro, okruživala njegovo rođenje; možda čak nije bio
jevrejskog porekla - ko zna? Kako ne goniti takvu sektu, ako ste ortodoksni
Jevrej, učenik velikog Gamaliela? Bilo je neophodno da se čuvari Zakona sačuvaju
od skandala. Savle, koji je već dokazao svoje oduševljenje, tako što je bio na
kamenovanju Stefana, jednog od prvih propovednika ove opasne sekte, nastavio je
da brani jevrejski Zakon i tradiciju od onih koje je smatrao za jeretike, dok
nije na kraju priznao, da se od toga može učiniti nešto bolje, daleko bolje,
upravo sa jevrejske tačke gledišta. Ovo je shvatio na putu za
Damask.
Istorija, kako nam je priča hrišćanska crkva, želi da
verujemo da je on tu iznenada iskusio viziju Isusa, koga nije nikada, ponavljam,
video uživo, i da je čuo njegov glas koji mu je govorio: “Savle, Savle, zašto me
progoniš?”, glas kome nije mogao da odoli. Bio je, povrh svega toga, navodno
oslepljen zaslepljujućom svetlošću i bačen na zemlju. Kada je stigao u Damask
(po priči iz istih Akata) upoznao je jednog vernika, iz sekte protiv koje je
došao tamo da se bori, čoveka, koji ga je, nakon što mu je vratio vid, krstio i
primio u hrišćansku zajednicu.
Suvišno je reći, da ova čudnovata priča
može biti prihvaćena, ovakva kakva je, samo od strane onih koji dele hrišćansku
veru. Kao i sve ostale priče ove vrste, nema nikakvu istorijsku vrednost. Bilo
ko, ko nije već unapred stvorio mičljenje o ovome, i ko traži verovatnije
objašnjenje (ubedljivo, prirodno), o tome kako su se događaji zaista odigrali,
ne može biti zadovoljan ovim. A objašnjenje, da bi bilo verovatnije, mora uzeti
u obzir, ne samo transformaciju Savla u Pavla (od žestokog branioca Judaizma u
osnivača hrišćanske Crkve, kakvom je mi znamo) već također i prirodu, sadržaj i
pravac njegovih aktivnosti nakon njegove konverzije, unutrašnju logiku njegove
karijere, drugim rečima, psihološku vezu, više ili manje svesnu, između njegove
anti-hrišćanske prošlosti i njegovog velikog hrišćanskog poduhvata. Svaka
konverzija podrazumeva da postoji veza između obraćenikove prošlosti i ostatka
njegovog života, dubok razlog, to jest, permanentna aspiracija unutar obraćenika
koju sam akt preobraćenja zadovoljava; volja, stalan pravac života i dela, za
koju je čin preobraćenja samo izraz i instrument.
Sad, uzimajući u obzir
sve što znamo o njemu, a posebno ono što znamo o ostatku njegove karijere,
postoji samo jedna potpuna i osnovna volja, nerazdvojiva od Pavla iz Tarsusa u
svim stadijumima njegovog života, koja može pruziti objašnjenje za njegovu
konverziju iz Damaska, a ta volja je želja da služi stari jervejski ideal
spiritualne dominacije, koja je i sama dopuna i krunska kulminacija ideala
ekonomske dominacije. Savle, ortodoksni Jevrej, rasno svestan Jevrej, koji se
borio protiv nove sekte pod pretpostavkom da ona predstavlja opasnost jevrejskoj
religiji, se odrekao svog ortodoksnog učenja i postao duša i ruka vodilja upravo
te, tako opasne sekte, tek nakon što je shvatio, da nakon što je on prepravi,
transformiše, i adaptira kako bi odgovarala širem svetu goja (“gentila” iz
jevandjelja) i interpretira, kao da je to bilo potrebno, kako bi dao, kako je
Fridrih Niče kasnije to objasnio “novo značenje drevnim misterijama”, i da tako
postane, tokom vekova koji su sledili i možda čak u večnost, najsnažniji
instrument izraelske duhovne dominacije, sredstvo koje bi definitvno uspelo u
“misiji” jevrejskog naroda, da vladaju nad ostalim narodima i da ih potčini
moralno, dok ih eksploatiše ekonomski. I što je moralno potčinjavanje
kompletnije, podrazumeva se da i ekonomska eksploatacija više cveta. Samo ova
nagrada je bila vredna bolnog napora koje je zahtevalo odricanje od rigidnosti
starog i prečasnog Zakona. Ili, govoreći običnim jezikom, iznenadna konverzija
Savla na putu za Damask može biti objašnjeno samo ako se prizna da je sigurno
imao iznenadan uvid u mogućnosti koje mu je rano Hrišćanstvo pružalo u svrhu
profita i moralnog uticaja njegovog naroda, i da je mislio (mora se reći, u
nastupu genijalnosti): “Bio sam kratkovid u proganjanju ove sekte, umesto da je
iskoristim, po kojoj god ceni! Bio sam glup što sam se držao forme - samo
detalji - umesto da vidim najvažniju stvar: interes naroda Izraela, izabranog
naroda, našeg naroda, Jevreja!”
Celovitost kasnije Pavlove karijere je
ilustracija - dokaz, makar koliko se može govoriti o “dokazima”, kad je u
pitanju ova priroda - o ovoj briljantnoj promeni, o pobedi inteligentnog
Jevreja, praktičara, diplomatije (i ko god kaže “diplomatija” u vezi sa
religijskim pitanjima u stvari kaže obmana) nad ortodoksnim putem, učenog
Jevreja, zabrinutog, pre svega, za pitanje ritualne čistote. Nakon svoje
konverzije, Pavle se zaista predao “Duhu”, i otišao gde mu je “Duh” sugerisao,
ili bolje reći naredio, i govorio je reći koje je “Duh” inspirisao u njemu. E
sad, gde mu je to Sveti Duh “naredio” da ide. Da li u Palestinu, među svoje
Jevreje koji su još uvek negovali “greške” koje je on tako javno odbacio, i koji
bi trebalo prvi da polažu pravo na ovo novo otkriće? Nikad! To je jedina stvar
koju neće nikad uraditi! On je otišao u Makedoniju, kao i u Grčku i među Grke u
Maloj Aziji, među stanovnike Galicije i kasnije među Rimljane - u Arijevske
zemlje, ili makar ne-jevrejske zemlje - gde novajlija propoveda teološku dogmu
originalnog greha i večnog spasa kroz razapetog Isusa, i moralnu dogmu
jednakosti svih ljudi, i svih naroda; u Atini je izjavio da je Bog stvorio “sve
nacije, sve narode, od jedne iste krvi” (Akti 17.26)
Od ovog poricanja
prirodnih razlika između rasa, Jevreji, naravno, nisu imali neke koristi, ali iz
njihove tačke gledišta, to je bilo jako korisno za propovedanje, nametanje
gojima sa ciljem da se u njima unište one nacionalne vrednosti koje su se do
tada već donekle oformile (ili možda prosto da ubrzaju njihovo uništenje; pošto
su od IV veka pre Hrista propadali pod uticajem “helenizovanih” Jevreja iz
Aleksandrije). Nema sumnje da je Pavle također propovedao i “u Sinagogama”, to
jest, drugim Jevrejima, kojima je prezentovao novu doktrinu kao ishod
proročanstava i mesijanskih očekivanja; nema sumnje da je govorio sinovima svoga
naroda, isto kao i “onima koji se boje Boga” - polu-Jevrejima, kakav je bio
Timotije, i jevrejskim četvrtima kakvim su obilovale egejske luke (kao i u Rimu)
- da je Hrist bio razapet i da je vaskrsao, za koga je rekao da je ni manje ni
više nego Mesija iz proročanstava. Dao je novo značenje jevrejskim
proročanstvima, isto kao što je dao novo značenje prastarim misterijama Grčke,
Egipta, Sirije i Male Azije: značenje koje je Jevrejima davalo sasvim
jedinstvenu ulogu, i jedinstvenu važnost u religiji ne-Jevreja. Za njega je to
bilo samo sredstvo da osigura duhovnu dominaciju za svoj narod u budućnosti.
Njegov genij (ne religijski, već politički) se sastoji u tome što je ovo
shvatio.
Ali nije on samo na polju doktrine pokazivao zbunjujuću
fleksibilnost: “Grk sa Grcima a Jevrej sa Jevrejima”, je govorio. Imao je
istančan osećaj za praktične potrebe, isto kao i za nemogućnosti. On je bio
lično, iako u početku krajnje ortodoksan, prvi koji se protivio nametanju
jevrejskog zakona hrišćanskim obraćenicima ne-jevrejske rase. Insistirao je
(uprkos Petru i manje pomirljivoj grupi prvih Hrišćana u Jerusalimu) da
Hrišćanin ne-jevrejskog porekla nema potrebu za obrezivanjem niti za jevrejskim
pravilima o dijeti. U svojim pismima on piše svojim novim vernicima
(polu-Jevrejima, polu-Grcima, Rimljanima sumnjivog porekla, Levantincima iz svih
luka Mediterana: svima koji su bez rase, svima onima koji su u njegovom procesu
stvaranja veze između njegovih neizmenjivih ljudi i njihovih tradicija i
ogromnom svetu koji treba da bude pokoren) da, za njih, ne postoji bilo kakva
razlika između onoga što je “čisto” i onoga što je “nečisto”, da im je
dozvoljeno da jedu šta god oni žele (“šta god se prodaje na pijacama”). Znao je
da bez ovih ustupaka, Hrišćanstvo se nije moglo nadati pokoravanju Zapada, niti
se Izrael mogao nadati pokoravanju Sveta, kroz posredovanje preobraćenog
Zapada.
Petar, koji uopšte nije bio “geto” Jevrej i koji zbog toga još
uvek nije bio upoznat sa uslovima u ne-jevrejskom svetu, nije video stvari iz
iste perspektive - makar ne još, u svakom slučaju. Iz tog razloga moramo u Pavlu
videti pravog osnivača istorijskog Hrišćanstva: čovek koji je napravio, od
čistog spiritualnog učenja proroka Isusa, osnovu militantne organizacije “u
Vremenu” čiji je cilj bio, u dubokoj svesti Apostola, ništa manje nego
dominacija njegovog naroda nad moralno kastriranim i fizički nečistim svetom.
Svetom gde krivo protumačena ljubav “čoveka” vodi direktno do zbrkane mešavine
rasa i gušenje svakog nacionalnog ponosa - do ljudske degeneracije.
Vreme
je da ne-jevrejski narodi napokon otvore svoje oči i da ugledaju ovu realnost
koja je ispred njih već dve hiljade godina, da prihvate svu ovu tužnu
sadašnjost, i da regauju u skladu sa tim.
Napisala: Savitri
Devi
Napisano u Meadi (blizu Kaira) 18. Juna, 1957.
Preveo: Arsen
Radić
Preuzeto iz:
SRPSKI FRONT br. 24
